Η σημασία του δικτύου Natura 2000

Το δίκτυο Natura 2000

Τι είναι το δίκτυο Natura 2000

Το δίκτυο Natura 2000 είναι το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο. Παρέχει καταφύγιο στα πιο πολύτιμα και απειλούμενα είδη και ενδιαιτήματα της Ευρώπης.

Το δίκτυο αυτό εκτείνεται και στις 27 χώρες της ΕΕ, σε χερσαία και θαλάσσια περιβάλλοντα αποσκοπώντας στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επιβίωσης των πιο πολύτιμων και απειλούμενων ειδών και οικοτόπων της Ευρώπης, τα οποία απαριθμούνται τόσο στην Oδηγία για τα Πουλιά (2009/147/ΕΟΚ) όσο και στην Oδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ).

Ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως περιοχής Natura 2000 δεν σημαίνει ότι πρέπει να διακοπούν όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες εντός της. Ενώ περιλαμβάνει αυστηρώςπροστατευόμενες περιοχές, το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής του δικτύου παραμένει ιδιόκτητο. Η προσέγγιση που ακολουθεί το δίκτυο Natura2000 είναι πιο ευρεία και αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της φύσης και ότι οι δύο πλευρές αποδίδουν καλύτερα όταν συνεργάζονται. Ωστόσο, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι η διαχείριση των περιοχών γίνεται με βιώσιμο τρόπο, τόσο οικολογικά όσο και οικονομικά.

4Jo55ucQ

Το Δίκτυο Natura 2000 στην Κύπρο

Το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 στην Κύπρο αποτελείται από Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) που ορίζονται σύμφωνα με την Οδηγία για τα Πουλιά της ΕΕ, και τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) που έχουν οριστεί βάσει της Οδηγίας για τους Οικοτόπους της ΕΕ. 

Από τότε που εντάχθηκε στην ΕΕ το 2004, και έχοντας μεταφέρει τις Οδηγίες στο εθνικό της δίκαιο (νόμοι 153(I)/2003 και 152(I)2003 αντίστοιχα για την Οδηγία για τους Οικοτόπους και την Οδηγία για τα Πουλιά), η Κύπρος καθόρισε 63 περιοχές Natura 2000. Από αυτές, 34 είναι Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ), 5 είναι Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ – περιοχές που αναμένεται να χαρακτηριστούν ως ΕΖΔ) και 30 ΖΕΠ (κάποιες από τις οποίες έχουν επικάλυψη με τις ΕΖΔ και τους ΤΚΣ). Some of the SPAs are overlapping with SACs and SCIs. 

Επιπρόσθετες περιοχές έχουν καθοριστεί ως ισοδύναμες με ΕΖΔ και ΖΕΠ στην περιοχή των Βρετανικών Βάσεων σύμφωνα με τις Διατάξεις της Διοίκησης των Βρετανικών Βάσεων για την Προστασία και Διαχείριση της Φύσης και της Άγριας Ζωής (26/2007 και 21/2208 αντίστοιχα) οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζουν τους ανάλογους κυπριακούς νόμους (153(I)/2003 και 152(I)2003).

Το Δίκτυο Natura 2000 και ο Πυρόχρους Γύπας

Ο Πυρόχρους Γύπας (Gyps fulvus) περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας για τα Πουλιά και αποτελεί είδος προτεραιότητας για την ΕΕ. Για κάποιες περιοχές, ο Πυρόχρους Γύπας αποτελεί είδος καθορισμό τους σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας (περιοχές Natura 2000). Στην Κύπρο υπάρχουν 9 περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως σημαντικές για την προστασία και τη διατήρηση του Γύπα. Το πρόγραμμα LIFE with Vultures θα επικεντρωθεί σε αυτές τις 9 περιοχές για την εφαρμογή δράσεων διατήρησης και ενημέρωσης με τους σχετικούς εμπλεκόμενους φορείς.

Οι περιοχές στις οποίες φωλιάζει ή/και τρέφεται ο Γύπας και στις οποίες το πρόγραμμα Ζωή με τους Γύπες θα επικεντρωθεί είναι:

Οι Γκρεμνοί της Επισκοπής (εντός των Βρετανικών Βάσεων, περιοχή η οποία χαρακτηρίστηκε ως ισοδύναμη ΖΕΠ βάσει διατάγματος που αντικατοπτρίζει τον νόμο της Δημοκρατίας που εφαρμόζει την Οδηγία για τα Πουλιά)

Ποταμός του Παραμαλίου

Κοιλάδα του Λιμνάτη

Χα Ποτάμι

Κοιλάδα του Διαρίζου

Ποταμός Ξερός

Κοιλάδα Έζουσας

Γκρεμοί του Χανουτάρη

Χερσόνησος Ακάμα

Κωδικός Natura 2000: Μη διαθέσιμος

ΖΕΠ – ΓΚΡΕΜΝΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ

Η ΖΕΠ Γκρεμνοί της Επισκοπής υπάγεται στη δικαιοδοσία των Βρετανικών Βάσεων, όπου δεν ισχύουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες. Οι Γκρεμνοί της Επισκοπής είναι περιοχή η οποία χαρακτηρίστηκε ως ισοδύναμη ΖΕΠ βάσει διατάγματος που αντικατοπτρίζει τον νόμο της Δημοκρατίας που εφαρμόζει την Οδηγία για τα Πουλιά. 

Η δραματική μορφολογία στην περιοχή αυτή, που δημιουργεί απότομους κατακόρυφους γκρεμνούς, αποτελεί τη σημαντικότερη εναπομένουσα αποικία του Γύπα στο νησί, με περίπου 2 – 3 ενεργές φωλιές κάθε χρόνο. Παρόλο που η περιοχή βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Η απώλεια και ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων ως αποτέλεσμα της πίεσης για οικιστική ανάπτυξη και ανάπτυξη οδικών υποδομών αποτελούν επιπρόσθετες απειλές που μπορουν να έχουν ως αποτέλεσμα την αυξημένη ενόχληση σε προηγουμένως απομονωμένους χώρους.

© Elena Markitani
Κωδικός Natura 2000: CY5000011

ΖΕΠ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΛΙΜΝΑΤΗ

Η ΖΕΠ της Κοιλάδας του Λιμνάτη έχει αναγνωριστεί ως μια πολύ σημαντική περιοχή για το είδος, καθώς είναι μία από τις δύο περιοχές, εκτός από τους Γκρεμνούς της Επισκοπής, όπου ο Γύπας έχει φωλιάσει την τελευταία δεκαετία (συγκεκριμένα ένα ζευγάρι είχε φωλιάσει στην κοιλάδα του Λιμνάτη το 2006, το 2008 και το 2010), ενώ παραμένει μια σημαντική περιοχή τροφοληψίας.

 Στην περιοχή αυτή βρίσκεται ένας ειδικά σχεδιασμένος κλωβός ο οποίος κατασκευάστηκε για τους Γύπες που ελήφθησαν από την Κρήτη στο πλαίσιο του έργου ΓΥΠΑΣ 2011 – 2014 (που χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου 2007 – 2013), καθώς και μία ταΐστρα υπό τη λειτουργία του κράτους.

Παρόλο που η περιοχή βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Σε αυτές περιλαμβάνονται η οικιστική ανάπτυξη και η ανάπτυξη για οδική υποδομή, τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και οι μεμονωμένες κατοικίες.

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY5000010

ΖΕΠ – ΧΑ ΠΟΤΑΜΙ

Η ΖΕΠ αυτή έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορικά σημαντική περιοχή για το είδος, καθώς συνήθιζε να φιλοξενεί μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες του. Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή αυτή χρησιμοποιείται από το είδος ως σημαντική περιοχή τροφοληψίας. Η υφιστάμενη ταΐστρα στη Μαλιά, εντός των ορίων της ΖΕΠ Χα Ποτάμι, καταδεικνύει τις προηγούμενες δράσεις που έγιναν στην συγκεκριμένη περιοχή για τη διατήρηση του είδους.

Παρόλο που η περιοχή βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Πρόκειται για απώλεια ενδιαιτημάτων, υποβάθμιση και κατακερματισμό ως αποτέλεσμα πίεσης για ανάπτυξη όπως για παράδειγμα η λειτουργία ενός μεγάλου αιολικού πάρκου εντός της περιοχής, που αποτελεί μια ιδιαίτερη απειλή πρόσκρουσης για το Γύπα. Υπάρχει επίσης πίεση για οικιστική και τουριστική, συμπεριλαμβανομένων δύο υφιστάμενων μεγάλων γηπέδων γκολφ συνοδευόμενα από οικιστική ανάπτυξη και δρόμους στο νότιο άκρο της περιοχής, καθώς και μεμονωμένες κατοικίες. 

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY4000020

ΖΕΠ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΔΙΑΡΙΖΟΥ

Η ΖΕΠ της Κοιλάδας Διαρίζου έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορικά σημαντική περιοχή για τον Γύπα, καθώς φιλοξενούσε μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες του. Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται από το είδος ως σημαντική περιοχή τροφοληψίας, παρόλο που δεν λειτουργεί ταΐστρα στην περιοχή.

Παρόλο που η περιοχή βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Μία από τις κύριες απειλές που αντιμετωπίζει η περιοχή είναι η τροποποίηση του φυσικού ποτάμιου συστήματος μέσω της δημιουργίας φραγμάτων (όπως το φράγμα Αρμίνου) που μεταβάλλουν τη διαθεσιμότητα νερού περιοχές κατάντη του ποταμού με επακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στην παραποτάμια βλάστηση και βιοποικιλότητα. Άλλες απειλές είναι η απώλεια, η υποβάθμιση και ο κατακερματισμός οικοτόπων λόγω της πίεσης για ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων των οδικών υποδομών και των μεμονωμένων κατοικιών. 

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY5000009

ΖΕΠ – ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΑΡΑΜΑΛΙΟΥ

Η ΖΕΠ του Ποταμού του Παραμαλιού έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορικά σημαντική περιοχή για τον Γύπα, καθώς φιλοξενούσε μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες του. Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται από το είδος ως σημαντική περιοχή τροφοληψίας. Η υφιστάμενη ταΐστρα εντός των ορίων αυτής της ΖΕΠ, καταδεικνύει την προυπάρχουσα σημασία που δόθηκε στη συγκεκριμένη περιοχή στα πλαίσια προηγούμενων δράσεων για τη διατήρηση του είδους. Παρόλο που η περιοχή βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Αυτές περιλαμβάνουν την απώλεια και τον κατακερματισμό των οικοτόπων ως αποτέλεσμα της πίεσης για τουριστική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της πρόθεσης για κατασκευή δυο γηπέδων γκολφ πλησίον της περιοχής που θα συνοδεύονται από οικιστική ανάπτυξη και δρόμους.

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY4000025

ΖΕΠ – ΞΕΡΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

Η ΖΕΠ του Ξερού Ποταμού έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορικά σημαντική περιοχή για τον Γύπα, καθώς φιλοξενούσε μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες του. Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται από το είδος ως σημαντική περιοχή τροφοληψίας.

Παρόλο που η ΖΕΠ βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα απειλών για την βιοποικιλότητα της. Σε αυτές περιλαμβάνονται η απώλεια και ο κατακερματισμός των οικοτόπων της ως αποτέλεσμα πίεσης για οικιστική ανάπτυξη, ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άνοιγμα δρόμων και προσβάσεων. Επιπλέον, η κατασκευή φραγμάτων έχει δημιουργήσει σοβαρές αλλοιώσεις στο φυσικό ποτάμιο οικοσύστημα και αποτελεί απειλή για την ακεραιότητα της περιοχής. 

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY4000021

ΖΕΠ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΕΖΟΥΣΑΣ

Παρόλο που ο Γύπας δεν αποτελεί είδος καθορισμού για την περιοχή αυτή, το πρόγραμμα αναγνωρίζει τη ΖΕΠ της Κοιλάδας Έζουσας ως βασική περιοχή για την υλοποίηση δράσεων για την αντιμετώπιση των απειλών που αντιμετωπίζει το είδος, καθώς είναι μια καλή περιοχή τροφοληψίας για τον Γύπα. Η περιοχή αντιμετωπίζει διάφορες απειλές, όπως την απώλεια και τον κατακερματισμό οικοτόπων ως αποτέλεσμα της πίεσης για ανάπτυξη για τουρισμό, συμπεριλαμβανομένου ενός υπάρχοντος γηπέδου γκολφ που συνοδεύεται από οικιστική ανάπτυξη και δρόμους, μεμονωμένες κατοικίες, και οδικό δίκτυο συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής ενός νέου αυτοκινητόδρομου. Οι προσκρούσεις με εναέριες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρισμού είναι μία πρόσθετη απειλή για το είδος και για άλλα αρπακτικά πουλιά στην περιοχή αυτή. Επίσης, η έλλειψη τροφής στην περιοχή αποτελεί πρόβλημα για τους Γύπες.

© Silvio A. Rusmigo
Κωδικός Natura 2000: CY4000017

ΖΕΠ – ΓΚΡΕΜΝΟΙ ΤΟΥ ΧΑΝΟΥΤΑΡΗ

Η ΖΕΠ των Γκρεμνών του Χανουτάρη έχει αναγνωριστεί ως μια ιστορικά σημαντική περιοχή για τον Γύπα, καθώς φιλοξενούσε μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες του. Πρόσφατα έχει καταγραφεί αναπαραγωγική δραστηριότητα στους γκρεμούς και τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται από το είδος για τροφοληψία. Ένας κλωβός εγκλιματισμού των Γυπών που ελήφθησαν από την Κρήτη στα πλαίσια του έργου ΓΥΠΑΣ 2011-2014 (που χρηματοδοτήθηκει από το Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου 2007-2013), καθώς και μία ταΐστρα για τους Γύπες κατασκευάστηκαν μέσα στα όρια της ΖΕΠ των Γκρεμνών του Χανουτάρη. Επιπλέον, στα Βρέτσια βρίσκεται ένας παλαιότερος κλωβός κατασκευάστηκε από το κράτος στο παρελθόν.

Παρόλο που η ΖΕΠ βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, υπάρχουν ορισμένες απειλές για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η κύρια απειλή είναι η απώλεια και ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων λόγω της πίεσης που ασκείται από την ανάπτυξη κτηνοτροφικών μονάδων. Συγκεκριμένα, μια μεγάλη κτηνοτροφική μονάδα με μεγάλο αριθμό ζώων έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί παράνομα στην περιοχή, αυξάνοντας την πίεση από την υπερβόσκηση και την ενόχληση στην περιοχή. 

© Nikos Kassinis
Κωδικός Natura 2000: CY4000023

ΖΕΠ – ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΑΚΑΜΑ

Παρόλο που ο Γύπας δεν αποτελεί είδος καθορισμού για την περιοχή αυτή, έχουν οριστεί στόχοι διατήρησης του είδους για τη συγκεκριμένη περιοχή. Ο λόγος είναι επειδή η περιοχή έχει αναγνωριστεί ως ιστορικά σημαντική για το είδος, καθώς φιλοξενούσε μία από τις σημαντικότερες αναπαραγωγικές αποικίες στο παρελθόν.

 

Υπάρχουν διάφορες απειλές για τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Η σοβαρότερη απειλή για την περιοχή είναι η απώλεια και ο κατακερματισμός των οικοτόπων ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης πίεσης για ανάπτυξη για την κάλυψη τουριστικών αναγκών, για μεμονωμένες κατοικίες και οδικές προσβάσεις καθώς και η λειτουργεία και επέκταση λατομείων. Άλλες απειλές περιλαμβάνουν την παράνομη κατασκευή υποστατικών, το άνοιγμα δρόμων και την εκτεταμένη χρήση οχημάτων με τετρακίνηση εκτός δρόμου και άλλων παρόμοιων πηγών ενόχλησης από δραστηριότητες αναψυχής, ειδικά κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. Το ξέσπασμα πυρκαγιών αποτελεί επίσης σοβαρή απειλή για την περιοχή. 

© Silvio A. Rusmigo

Μία σημαντική απειλή για όλες τις 9 περιοχές Natura 2000 είναι η ανεξέλεγκτη βόσκηση (αν και η μη εντατική βόσκηση είναι γενικά θετικό στοιχείο) και η χρήση εντατικών γεωργικών μεθόδων αντί των παραδοσιακών. Επιπλέον, το παράνομο κυνήγι, η παράνομη παγίδευση πουλιών και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αποτελούν σοβαρές απειλές για τα είδη όλων αυτών των περιοχών. Εντός 6 προστατευόμενων περιοχών (Κοιλάδα Έζουσας, Ποταμός Παραμαλιού, Κοιλάδα Διαρίζου, Γκρεμνοί Επισκοπής, Χα Ποτάμι και Κοιλάδα του Λιμνάτη), ο κίνδυνος πρόσκρουσης σε εναέρια καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος είναι μια πρόσθετη απειλή όχι μόνο για τον Γύπα, αλλά και για άλλα είδη αρπακτικών πουλιών.

elΕλληνικά
Scroll to Top